امارات متحده عربی، به‌ویژه شهر دبی، در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین مراکز برای صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران تبدیل شده است. با توجه به موقعیت استراتژیک دبی به‌عنوان یک هاب تجاری بین‌المللی و زیرساخت‌های پیشرفته لجستیکی این شهر، شرکت‌های ایرانی توانسته‌اند از این فرصت برای گسترش فعالیت‌های خود در بازارهای منطقه‌ای و جهانی بهره ببرند.
بر اساس گزارش‌های اخیر، صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به امارات در سال ۱۴۰۳ با رشدی ۳۰ درصدی نسبت به سال قبل به بیش از ۱.۵ میلیارد دلار رسیده است. این افزایش چشمگیر نتیجه تلاش‌های مشترک دولت ایران و بخش خصوصی برای تقویت حضور در بازارهای بین‌المللی، به‌ویژه از طریق دبی به‌عنوان یک پل ارتباطی با سایر کشورها، بوده است.
زیرساخت‌های دبی، کلیدی برای موفقیت
دبی با داشتن بندر جبل‌علی، یکی از بزرگ‌ترین بنادر جهان، و فرودگاه بین‌المللی دبی که به‌عنوان یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های جهان شناخته می‌شود، بستر مناسبی برای انتقال خدمات و محصولات ایرانی فراهم کرده است. علاوه بر این، سیاست‌های تجاری تسهیل‌کننده امارات، مانند تعرفه‌های گمرکی پایین و قوانین ساده‌تر برای ثبت شرکت، به شرکت‌های ایرانی کمک کرده تا به‌راحتی در این بازار فعالیت کنند.
مهندس احمد رضایی، مدیرعامل یک شرکت فنی و مهندسی ایرانی فعال در دبی، در این باره می‌گوید: «دبی به ما این امکان را داده است که نه‌تنها به بازار امارات، بلکه به بازارهای آفریقا و آسیای جنوب شرقی نیز دسترسی پیدا کنیم. ما از اینجا به‌عنوان یک هاب برای پروژه‌های بین‌المللی خود استفاده می‌کنیم.»
حمایت‌های دولتی و نقش بخش خصوصی
دولت ایران در سال‌های اخیر با ارائه تسهیلات و مشوق‌های صادراتی، از جمله وام‌های ارزی و ضمانت‌نامه‌های صادراتی، به شرکت‌های فنی و مهندسی کمک کرده تا در بازارهای خارجی رقابتی‌تر عمل کنند. همچنین، سازمان توسعه تجارت ایران با همکاری اتاق بازرگانی دبی، برنامه‌هایی برای معرفی توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند “اکسپو دبی” برگزار کرده است.
از سوی دیگر، بخش خصوصی نیز با سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری و بهبود کیفیت خدمات، توانسته جایگاه خود را در بازار امارات تقویت کند. پروژه‌های ساختمانی، زیرساختی و انرژی از جمله حوزه‌هایی هستند که شرکت‌های ایرانی در آن‌ها موفقیت‌های قابل‌توجهی کسب کرده‌اند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
با وجود این پیشرفت‌ها، همچنان چالش‌هایی پیش روی صادرکنندگان ایرانی وجود دارد. تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های نقل‌وانتقال مالی از جمله موانعی هستند که شرکت‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند. با این حال، نزدیکی جغرافیایی ایران به دبی و روابط تجاری دیرینه بین دو کشور، این موانع را تا حدی کاهش داده است.
کارشناسان معتقدند که با تقویت همکاری‌های دوجانبه و استفاده از حمل‌ونقل ترکیبی (دریایی، زمینی و هوایی)، ایران می‌تواند سهم بیشتری از بازار خدمات فنی و مهندسی در منطقه خلیج فارس به دست آورد. دبی، با زیرساخت‌های مدرن و موقعیت استراتژیک خود، می‌تواند به‌عنوان دروازه‌ای برای ورود ایران به بازارهای جهانی عمل کند.
چشم‌انداز آینده
هدف‌گذاری وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران برای صادرات خدمات فنی و مهندسی در سال ۱۴۰۴، رسیدن به رقم ۴ میلیارد دلار است. با توجه به نقش کلیدی دبی در این مسیر، انتظار می‌رود که این شهر در سال‌های آینده به هاب اصلی صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران تبدیل شود. این امر نه‌تنها به افزایش درآمد ارزی کشور کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز ایجاد اشتغال و انتقال تکنولوژی به داخل ایران خواهد شد.
در پایان، دبی با فراهم کردن بستری مناسب برای فعالیت شرکت‌های ایرانی، نشان داده است که می‌تواند شریکی استراتژیک برای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران باشد. با برنامه‌ریزی دقیق و رفع موانع موجود، این همکاری می‌تواند به یک الگوی موفق برای سایر بازارهای بین‌المللی تبدیل شود.